In deze serie artikelen gaat over het thuis blijven wonen met dementie. Ook ouderen met dementie blijven graag zo lang mogelijk thuis wonen. Waar voorheen vaak werd gekozen voor opname een verpleeghuis is het tegenwoordig met behulp van huisaanpassingen en steun vanuit diverse instanties mogelijk om zowel de dementerende als de betrokken mantelzorger te ondersteunen, zodat oud worden in eigen huis beter mogelijk wordt. Latere artikelen in deze serie staan in het teken van deze mantelzorgers, hulpmiddelen en instanties die het zo lang mogelijk thuis blijven wonen mogelijk maken. In dit eerste artikel geven we echter eerst een definitie van dementie. Wat is dementie precies en wat zijn de symptomen? Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Bij dementie raken de hersenen van de persoon in kwestie steeds meer beschadigd, waardoor er uiteenlopende beperkingen ontstaan. Zo gaat het geheugen achteruit, doen zich gedrags- en karakterveranderingen voor, en ontstaan er lichamelijke beperkingen. Meestal ontwikkelt dementie zich geleidelijk en kan het jaren duren voordat mensen zich niet meer (zelfstandig) redden. Er zijn echter grote verschillen tussen dementerenden, zodat de achteruitgang ook erg snel kan verlopen. Aangezien dementie een progressieve ziekte is en er geen genezing mogelijk is, zal er steeds meer ‘fout’ gaan. Uiteindelijk sterven dementiepatiënten meestal niet aan de ziekte zelf, maar aan andere ouderdomsziekten zoals een longontsteking of hartproblemen. Er zijn medicijnen die de voortgang van dementie kunnen vertragen of symptomen kunnen onderdrukken. Ditzelfde geldt voor actief zijn en in beweging blijven, hetgeen eveneens een afremmend effect heeft op de ziekte. Mensen met dementie kunnen daarnaast bijvoorbeeld nog steeds leren wanneer zij worden begeleid. Ook kunnen de meeste mensen met dementie tot in een zeer vergevorderd stadium nog begrijpen en waar bijvoorbeeld het overzicht verdwijnt, kan men deeltaken nog prima uitvoeren. Zodoende is het van groot belang in de gaten te houden wat nog goed gaat en mogelijkheden te blijven zien. Doordat de kans op dementie toeneemt met de leeftijd zal het aantal dementerenden door de vergrijzing toenemen. Circa twintig procent van de tachtigplussers heeft matige tot ernstige dementie, zodat er op dit moment ruim 235.000 mensen met de diagnose zijn. In 2020 zullen dat er 250.000 zijn en in 2050 zo’n 400.000. Tevens zijn er jonge mensen die aan dementie lijden; er zijn naar schatting zo’n 12.000 dementen jonger dan 65 jaar.
Dementie begint vaak met stoornissen in het geheugen. Mensen worden vergeetachtig en alles waar men ‘het hoofd’ bij moet houden, vraagt meer inspanning. Dat geldt ook voor zaken als een gesprek volgen, plannen maken, dingen op een rijtje zetten, problemen oplossen en beslissingen nemen. Daarnaast raakt de oriëntatie vaak verstoord, zowel in tijd als in plaats. Tevens weten mensen met dementie soms niet meer waar voorwerpen en geluiden om hen heen voor dienen en kunnen zij situaties niet meer beoordelen. Verder kunnen ze veranderen in gedrag en karakter en bijvoorbeeld achterdochtig of agressief worden. Naast de aftakeling van het geheugen, ontstaan in de loop van het ziekteproces steeds meer lichamelijke beperkingen. Mensen met dementie krijgen moeite met bewegen en gaan minder goed zien. Ook vermindert hun smaak, waardoor ze als er niemand op let soms nauwelijks meer eten en drinken. En ten slotte ervaren dementerenden verdriet, angst en stress over al deze verliezen. De symptomen van dementie hebben allerlei gevolgen voor het dagelijks leven. Zo kunnen mensen moeite hebben met het bedienen van apparaten, verdwaalt men in een vertrouwde omgeving, worden spreken en begrijpen moeilijker en hebben veranderingen in gedrag en karakter gevolgen voor sociale contacten.
Dit artikel is onderdeel van een serie.
Lees meer:
Deel 2 – Thuis wonen met dementie – mantelzorgers
Deel 3 – Huisaanpassingen, -inrichting en hulpmiddelen voor mensen met dementie
Deel 4 – Dementievriendelijke gemeenschappen – de rol van instanties
Deel 5 – Woonvormen voor mensen met dementie – kleinschalig wonen
Infographic – Thuis blijven wonen met dementie
Bronnen – Bronnen 3Bplus artikelen dementie
