In het vorige artikel gaven we een definitie van dementie. In de rest van deze serie gaan we dieper in op het thuis wonen met dementie. Ook ouderen met dementie blijven graag zo lang mogelijk thuis wonen. Met behulp van mantelzorgers, huisaanpassingen en steun vanuit diverse instanties is het tegenwoordig ook daadwerkelijk mogelijk om de dementerende hierbij te ondersteunen. In dit artikel gaan we in op de voor- en nadelen van het thuis wonen met dementie. Ook besteden we aandacht aan mantelzorgers. Zij maken dit thuis wonen namelijk grotendeels mogelijk, maar ervaren hier vaak wel de consequenties van. In latere artikelen in deze serie gaan we in op de hulpmiddelen en instanties die hier eveneens een rol bij spelen.
Dementerenden geven aan specifieke behoeftes te hebben. Zo vragen zij om veiligheidstechniek in de woning, hulpmiddelen en de mogelijkheid tot zorg en services aan huis. Deze wensen illustreren dat ook ouderen die lijden aan dementie graag zo lang mogelijk thuis willen wonen en weinig verhuisgeneigd zijn. Het aantal ouderen dat (zelfstandig) thuis wil blijven wonen, neemt zodoende niet alleen door het landelijk beleid toe. De wens tot thuis wonen met dementie, geldt zeker voor de toekomstige generatie ouderen, die vitaler, kapitaalkrachtiger, beter geïnformeerd en mondiger zijn dan de huidige generatie. Thuis wonen biedt dementerenden een vertrouwde omgeving en een bekende structurering van het dagelijks leven. Een verhuizing naar een nieuwe, onbekende woonruimte betekent voor hen desoriëntatie, verwarring en onzekerheid. Daarnaast wil de partner vaak zo lang mogelijk voor zijn of haar levensgezel blijven zorgen. Voor de samenleving als geheel heeft het eveneens voordelen als de mantelzorg bereid en in staat is om de naaste zo lang mogelijk thuis te verzorgen, zo vermindert het bijvoorbeeld het beroep op de professionele zorg. Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Er kleven echter ook nadelen aan het langer thuis wonen met dementie. Zo kunnen er onveilige situaties ontstaan, kan de eenzaamheid toenemen, ondervoeding optreden en verveling toeslaan. De meest door mantelzorgers genoemde risico’s betreffen: medicijnen die niet of verkeerd worden ingenomen, vallen, elektrische apparaten die aan blijven staan, pannen die op het vuur worden vergeten en het feit dat de deur open wordt gedaan voor vreemden. Deze risico’s zijn rechtstreeks te koppelen aan gedragingen van dementerenden. Zo vergeten dementerende vaak deuren op slot te doen of hun sleutels mee te nemen, kunnen ze de dingen die ze niet meteen zien niet vinden, kunnen ze in hun zoektocht gaan dwalen omdat ze het doel vergeten zijn, en vergeten ze de waterkraan of het gas dicht te draaien.
Dementie is een ingrijpende ziekte. Niet alleen voor iemand met dementie zelf, maar ook voor familie, vrienden en mantelzorgers. Door veranderende wensen van ouderen, een groeiend tekort aan verzorgend personeel en wijzigingen in overheidsbeleid blijven mensen langer thuis wonen met dementie met minder professionele zorg. Mantelzorgers moeten hierdoor steeds meer ondersteuning en zorg geven. De belangrijkste factoren, die bepalend zijn voor de vraag naar zorg en/of opname betreffen de beschikbaarheid van mantelzorgers, de mate waarin deze zich belast of voldoende competent voelen, en de mate van probleemgedrag en afhankelijkheid bij de dementerende. De mantelzorger is de factor die het thuis blijven wonen met dementie mogelijk maakt.
In de praktijk voelt ruim 50% van de mantelzorgers zich tamelijk tot zeer belast. Dat komt onder meer doordat mantelzorgers weinig toekomen aan hun eigen leven, het lastig vinden het mantelzorgen te combineren met werk en/of gezin, onder grote druk staan en de situatie lastig los kunnen laten. Een effectieve ondersteuning van de mantelzorg dient twee doelen. 1) Het waarborgen van een goede kwaliteit van leven van de mantelzorgers. En 2) het verlengen van de periode dat mensen met dementie thuis blijven wonen. De ondersteuning moet zich richten op het beter kunnen omgaan met de persoon met dementie, het behouden van de draagkracht van de mantelzorger, het voorkomen van te zware belasting en overbelasting, en het verlichten van de zorgtaken door inzet van huisaanpassingen, technologie en respijtzorg. Relatief eenvoudige tips, aanpassingen in de woning of inrichting, technologische voorzieningen en hulpmiddelen, kunnen uitkomst bieden voor zowel dementerenden als hun mantelzorgers. Meer hierover in de volgende artikelen. Dit artikel is onderdeel van een serie.Lees meer:Deel 1 – Wat is dementie – de symptomen van dementie Deel 3 – Huisaanpassingen, -inrichting en hulpmiddelen voor mensen met dementie Deel 4 – Dementievriendelijke gemeenschappen – de rol van instanties Deel 5 – Woonvormen voor mensen met dementie – kleinschalig wonen Infographic – Thuis blijven wonen met dementie Bronnen – Bronnen 3Bplus artikelen dementie