078-2034021 algemeen@3bplus.nl

Implementatie van smart homes

Smart homes zullen in de komende jaren steeds populairder worden. De groei die deze toepassingen de afgelopen jaar doormaakten, is exponentieel. Niet alleen raakt de zorgsector steeds meer doordrongen van de noodzaak en de voordelen, ook patiënten zien steeds meer het nut van deze toepassingen. Steeds meer mensen zijn zich bewust van hun gezondheid en willen betrokken zijn bij het managen van hun ziekten. Hierdoor verplaatst de zorg zich steeds meer naar de woning, zodat mensen ook steeds meer slimme apparaten kopen. Alleen al in de productcategorie slimme speakers zijn we een toename van 6 miljoen verkochte exemplaren in 2016 naar ruim 33 miljoen in 2017. Dat komt mede omdat verschillende toepassingen steeds beter te integreren zijn in bestaande infrastructuur en omdat de toepassingen steeds meer de consumentenmarkt betreden: bij de bouwmarkt liggen al allerlei toepassingen in de schappen.

De bijdrage van het gezondheidssegment aan de totale omzet van smart homes was $6,67 miljard in 2017 en zal naar verwachting groeien tot $22,26 miljard in 2022, met een samengesteld jaarlijks groeipercentage van 27,3 procent. In 2017 was deze sector nog de kleinste van de totale omzet smart home-toepassingen, maar in 2022 zal het naar verwachting het op na tweede grootste segment zijn. Alleen energiemanagement en automatisering zijn dan nog grotere segmenten.

Zoals eerder aangegeven is de verwachting dat het aantal smart home(-toepassingen) steeds verder zal groeien. In 2022 zou monitoring standaard toegepast kunnen worden in de huizen die we specifiek bouwen met het oog op thuis oud worden. In deze huizen wordt valdetectie toegepast, evenals het monitoren van vitale functies, slaap en dagelijkse bezigheden. De data van deze toepassingen is beschikbaar voor zorgverleners, die via beeldbellen contact kunnen leggen met de bewoner. In 2025 zien we nog meer slimme tech, zodat mensen met chronische aandoeningen 24 uur per dag in real-time gemonitord worden. Door gebruik te maken van voorspellende analyses kunnen we hen preventieve zorg bieden. Andere ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld te zien op het gebied van verbeterde batterijtechniek en slim textiel, waarin sensoren verwerkt worden.

Technologische innovatie in de zorg

Technische innovatie doorvoeren in de zorg is echter lastig. Mensen horen op het nieuws over een nieuwe toepassing, maar dan kan het nog tot wel 15 jaar duren voordat deze toepassing ook daadwerkelijk in de praktijk zichtbaar is. Dat komt onder meer omdat het nut bewezen moet worden, zorgverzekeraars met financiering moeten komen en mensen opgeleid moeten worden. Zaken als kosten, vergoeding en vrees voor baanverlies bemoeilijken de acceptatie. Daarnaast lijken veel toepassingen te blijven hangen op het niveau van een gadget. Dat geldt onder meer voor robots. De technologie biedt an sich enorm veel mogelijkheden, maar de implementatie loopt nog ver achter.

Ook de acceptatie van zorgverleners en patiënten speelt mee. Het is niet evident dat mensen technologie willen accepteren. Om mensen te laten wennen aan smart home-toepassingen, moet je ze vroegtijdig meenemen in de ontwikkeling. Als je mensen laat wennen, verloopt de acceptatie vaak gemakkelijker. Dat probleem speelt nog eens extra in de ouderenzorg, mede omdat deze doelgroep digitale vaardigheden mist. Ook zorgverleners zijn soms huiverig, onder andere vanwege de vrees hun baan te verliezen. De ontwerpers van de toepassingen kunnen hier ook een rol in spelen. Veel toepassingen komen eigenlijk helemaal niet voort uit de problemen waar ouderen, gehandicapten en chronische zieken dagelijks mee worstelen. Het beginpunt van de ontwikkeling zou altijd de gebruiker moeten zijn. De gebruikers zijn in de eerste plaats de mensen die in het slimme huis wonen, maar kunnen ook familieleden of zorgverleners zijn die communiceren met het slimme huis en de mensen die er wonen. Er zijn speciale vereisten bij het ontwerpen van een systeem dat moet worden gebruikt door mensen die niet noodzakelijk een technische achtergrond hebben. De eisen zullen nog groter zijn wanneer het gaat om de verantwoordelijkheid voor de gezondheid van mensen. Ook mist het bij de implementatie van smart home-technologie vaak aan visie, bij bestuurders en politici. Zij moeten de toepassingen dusdanig brengen dat de gebruikers het niet eng vinden. Ook is het zaak hen te helpen bij het gebruik en zorgverzekeraars te overtuigen van je plannen.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

huis woning ouderen smart home slim huisautomatisering domotica ouderen

Databeveiliging en privacy

Er zijn ook risico’s wat betreft dataveiligheid en privacy. Hackers kunnen vaak vrij eenvoudig allerlei slimme oplossingen hacken. Elke verbinding, elk apparaat, elk stukje data binnen en tussen netwerken loopt risico bij een cyberaanval. De gezondheidszorg is ook vaak doelwit, aangezien gezondheidsgegevens zeer waardevol zijn op de zwarte markt. Ook zijn zorgorganisaties een goed doelwit voor afpersing, aangezien medische systemen onmisbaar zijn en instellingen zodoende vaak bereid zijn om losgeld te betalen. Onder de geïnteresseerden in data bevinden zich echter niet alleen criminelen: ook werkgevers en verzekeringsmaatschappijen kunnen belang bij de data hebben. Deze dreigingen zullen toenemen naarmate steeds meer verbonden apparaten worden ingezet. Onder systemen die bedreigd worden, zullen we ook steeds meer wearables zien, waaronder fitnessarmbanden maar ook implantaten. Daarbij moet echter wel gezegd worden dat de beveiligingssystemen steeds verbeteren. Artificial Intelligence kan hier een grote rol in spelen.

De meeste producten die momenteel verkrijgbaar zijn, zijn ontwikkeld voor een specifieke taak. Hoewel deze systemen gebruikmaken van standaard communicatieprotocollen, zijn ze meestal toch niet compatibel met systemen van andere fabrikanten, waardoor de consument weinig alternatieven heeft. Een gemeenschappelijk platform voor alle systemen zal de concurrentie tussen de fabrikanten verhogen, wat zal resulteren in veel alternatieven voor de consumenten, waardoor de marktpenetratie van slimme woningen zal toenemen. Daarom is een wereldwijde industriestandaard op basis van een goed gedefinieerde gelaagde architectuur van cruciaal belang voor de brede acceptatie van de slimme huistechnologie. Onderzoekers en branchegroepen kunnen samenwerken om een gemeenschappelijke en uniforme industriestandaard voor het slimme huissysteem te ontwikkelen.

Een andere uitdaging is privacy. Door de inzet van slimme huizen moeten gebruikers soms ook een stukje privacy inleveren. Bij sommige toepassingen kunnen zorgverleners “meekijken”. Denk hierbij aan het monitoren van slaapgedrag. De volgende veelgehoorde uitdaging heeft te maken met eenzaamheid. Het idee is dat slimme oplossingen eenzaamheid verminderen: mensen kunnen gemakkelijker in contact komen met hun naasten en gezelschapsrobots zijn in opkomst. De angst is echter dat verpleegkundigen zullen worden vervangen door apparaten, hetgeen kan leiden tot een stukje eenzaamheid. Het besef dat slimme toepassingen geen vervanging van persoonlijk bezoek zijn, dringt echter steeds beter door bij gebruikers.

Smart home-toepassingen worden vaak niet ontwikkeld door zorginstellingen. Het is belangrijk te investeren in co-creatie, waarbij ontwikkelaars, zorgverleners en gebruikers worden betrokken. Daarmee voorkomen we dat er mooie dingen gemaakt worden, alleen omdat het technisch kan, maar niet omdat er echt behoefte aan is. Het feit dat de toepassingen nieuw zijn en vaak ontwikkeld worden door nieuwe bedrijven betekent ook dat het voor zorgorganisaties onzeker is om te investeren. Deze onzekerheid leidt tot uitstel of soms afstel. Om onzekerheid weg te nemen zijn er onder meer marktoverzichten nodig. Feit blijft echter dat zorginstellingen vaak klein denken, waardoor het vaak bij pilots blijft. Het is zaak ervoor te zorgen dat ook zorginstellingen beschikken over een digitale strategie. Ook de overheid kan een rol spelen, onder meer via subsidieregelingen en beleidsregels.

Dit artikel is onderdeel van een serie.

Lees meer:

Wat zijn smart homes?
Waarom smart homes?
Smart home-toepassingen
Bronnen – 3Bplus artikelen smart homes

nl_NLNederlands