De relatie tussen domotica en privacy is tweeledig. De inzet van domotica kan de privacy van ouderen ten goede komen, maar juist ook riskeren. In dit artikel wordt ingegaan op de meningen van ouderen en zorgverleners wat betreft de impact van domotica op privacy van ouderen, en de bescherming van privacy van ouderen in het kader van domotica.
Het overgrote merendeel van de ouderen vindt dat domotica geen inbreuk maakt op hun privacy en maakt zich geen zorgen wanneer persoonlijke data (draadloos) verzonden wordt. Dit in tegenstelling tot het verlies van privacy van ouderen dat veel van hen in de context van zorginstellingen ervaren. In het algemeen voelen zij zich wanneer domotica ingezet wordt niet bekeken of gemonitord. Een aantal trekt echter de grens bij (valdetectie met) video en bewegingssensoren.
De keuze voor implementatie van domotica hangt voor ouderen veel meer samen met pragmatische zaken, zoals de perceptie van noodzaak. Door de sterke wens om thuis oud te worden, is privacy van ouderen een secundaire issue wanneer domotica nuttig bevonden wordt wat betreft zaken als veiligheid, onafhankelijkheid en gezondheid. Het gebrek aan bezwaren omtrent privacy van ouderen zou te maken kunnen hebben met het naïeve mentale model dat ouderen hebben wat betreft technologie. Doordat technologische concepten ouderen vreemd zijn, onderschatten ze het belang van het beschermen van privacy en persoonlijke informatie. Maar ook nadat de consequenties hen zijn uitgelegd, en sommigen hetgeen waartoe domotica technisch gezien in staat is zelfs overschatten, maken ze zich nog weinig zorgen.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Zorgverleners benoemen privacy van ouderen en vertrouwelijkheid veelal als de grootste barrières in de implementatie van domotica. Het monitoren en managen van de toestand en gezondheid van ouderen biedt veiligheid en zekerheid, maar het bedreigt volgens hen ook de waardigheid van ouderen in hun eigen huis. Dit leidt tot een afweging die volgens hen alleen in het voordeel van domotica uitvalt wanneer een oudere erg kwetsbaar is of het alternatief 24 uur per dag verzorging is. Voor zorgverleners is het van groot belang dat de data betrouwbaar en beveiligd is als deze wordt verzonden. Deze zaken hebben een grote impact op het nut dat zij domotica toekennen.
Zorgverleners vragen zich af of producenten van domotica voldoende rekening houden met privacy van ouderen tijdens de ontwikkeling. Vragen rondom de hoeveelheid verzamelde data, maar ook wie deze data zou moeten managen en voor wie deze toegankelijk zou moeten zijn, houden hen bezig. Ondanks dat zij wel geloven dat overheden deze data en services reguleren, hebben zij toch angst dat de verzamelde data niet alleen ingezet kan worden om ouderen te kunnen motiveren en helpen, maar ook om hen te kunnen bestraffen. Ook stellen zij dat wanneer de door domotica verzamelde informatie openbaar zou zijn ook andere partijen, zoals marketeers, misbruik van de data zouden kunnen maken.
Dit artikel is het tweede deel van een serie.
Lees meer:
Deel 1 – De relatie tussen domotica en privacy in de ouderenzorg
Deel 3 – Privacy en domotica: eisen voor de ouderenzorg
Infographic – Privacy van ouderen bij de inzet van domotica
Bronnen – Bronnen 3Bplus artikelen privacy
