In de vorige artikelen in deze serie bespraken we de woonsituatie van ouderen. Wat is hun woonwerkelijkheid en zijn ze verhuisgeneigd? In dit artikel en in het volgende gaan we in op de woonwensen van ouderen. Wat is de ideale ouderenwoning? We bespreken de wensen wat betreft de woning, en de woonsituatie en -omgeving. Eerst is het echter van belang te kijken naar de heterogeniteit binnen de groep. De ene oudere is de andere niet. In het laatste artikel vergelijken we ten slotte de woonwensen van ouderen met hun werkelijke woonsituatie. Deze vergelijking mondt uit in een aantal aanbevelingen aan de betrokken instanties.
Uit onderzoek blijkt dat de invulling van de ideale woonomgeving van ouderen divers is. De heterogeniteit onder ouderen vraagt om een segmentatie van de doelgroep. Met behulp van leeftijd alleen is het niet mogelijk om ouderen in een hokje te plaatsen en te bepalen wat voor deze groep het beste is. De ene senior kan nog alles zelfstandig doen, terwijl een leeftijdsgenoot een grote zorgbehoefte heeft. Daarnaast zijn er ook veranderingen tussen de generaties: het welstandsniveau is gestegen, het opleidings- en welstandsniveau toegenomen, en huishoudens zijn meer divers geworden (meer alleenstaanden door toenemende levensverwachting van mannen, toename van echtscheidingen, en minder en later gekregen kinderen).
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
De generatie babyboomers heeft geheel andere woonwensen dan de huidige generatie ouderen. Toekomstige ouderen zijn steeds kritischer en zullen alleen worden verleid door een kwalitatief aanbod dat aansluit op hun wensen en behoeften. Zij zijn niet meer tevreden met een standaard formaat seniorenwoning of een kamer in een bejaardentehuis. Steeds meer gaat het om het sociaal welbevinden: de woning is de uitvalsbasis voor deelname in de samenleving. Omdat deze veranderde waarden van de nieuwe generatie ouderen hen meer doet openstaan voor vernieuwing zal het draagvlak voor technologie bijvoorbeeld groeien. Meer dan eerdere generaties en omarmen zij technologie als dat hen helpt om zelfstandig te blijven en nieuwe dingen te ontdekken.
Ouderen kunnen daarnaast onder meer ingedeeld worden aan de hand van hun afkomst. Zo willen met name Turkse en Marokkaanse mensen een ruime hal en een toilet dat niet gelegen is in de badkamer. Surinaamse ouderen hechten op hun beurt veel belang aan een ruime keuken. Alle onderzochte groepen oudere migranten gaan er vanuit dat ze (later) veel visite krijgen die wellicht blijft slapen, zodat zij graag willen dat de woning beschikt over een logeerkamer. Daarnaast verschillen woonwensen van senioren bijvoorbeeld sterk per regio. Zo blijken woningzoekenden van 65-74 jaar in de ene regio (Amsterdam) nog minstens zo geïnteresseerd in een normale woning als in een seniorenwoning, terwijl in een andere regio (Wageningen e.o.) ook woningzoekenden van 55- 64 jaar al relatief veel interesse in een seniorenwoning hebben.
Een veelgebruikt onderscheid betreft een indeling in drie groepen: blijvers, kiezers en moeters. De meeste ouderen zijn blijvers, die thuis blijven wonen en aanpassingen aan het huis zoveel mogelijk zelf regelen. Deze groep wordt onder andere door extramuralisering steeds groter. Een groot deel van de groep blijvers wil wel verhuizen, maar doet dit niet omdat de aangeboden woningen niet aan de eisen voldoen. De ouderen zijn kritisch en verwend: ze wonen in de groene, stille wijken uit de jaren zestig en zeventig.
Kiezers hebben voldoende (financiële) middelen en zijn in goede gezondheid, zodat ze vrij zijn om te kiezen voor een bepaalde vorm van wonen en/of zorg. Deze groep kiest er veelal voor om een laatste stap in de wooncarrière te maken. Zij zoeken naar een ruime, luxe woning in de nabijheid van winkels en openbaar vervoer. Senioren in de categorie moeters hebben vaak geen keuzemogelijkheid meer. Hun gezondheid en zorgbehoefte zorgt ervoor dat een intramurale opname onvermijdelijk is, ondanks dat ook deze senioren veelal liever thuis zouden willen wonen.
Dit artikel is onderdeel van een serie.
Lees meer:
Deel 1 – Hoe wonen ouderen – de woonwerkelijkheid van ouderen
Deel 2 – Willen ouderen verhuizen: verhuisgeneigdheid
Deel 4 – Woonwensen van ouderen – de woning, situatie en omgeving
Deel 5 – Een woning voor ouderen – verschil woonwerkelijkheid en woonwensen
Infographic – De woonsituatie en woonwensen van ouderen
Bronnen – Bronnen 3Bplus artikelen woonwensen
