Met domotica wordt informatie over de gezondheid en toestand van ouderen verzameld en doorgegeven. Hiermee kunnen zorgverleners deze managen en monitoren. De privacygevoelige informatie zou, wanneer deze (per ongeluk) in de openbaarheid belandt, echter ook voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden. De relatie tussen domotica en privacy is dan ook tweeledig. In deze serie artikelen wordt gekeken naar de mening van betrokken partijen in het zorgsysteem wat betreft de impact van domotica op privacy. Ook wordt ingegaan op de ethische eisen die in het kader van privacybescherming aan deze elektronische hulpmiddelen gesteld moeten worden.
Om ervoor te zorgen dat ouderen hun zelfredzaamheid bewaren en onafhankelijk kunnen blijven wonen, kan domotica in worden gezet. Domotica (ook wel huisautomatisering) betreft de integratie van technologie en diensten, ten behoeve van een betere kwaliteit van wonen en leven, zoals in-huismonitoring en -management, en medicatie- en gezondheidsmonitoring en -management. Door de omgeving van ouderen te monitoren en managen, wordt gezorgd dat zij zo veilig mogelijk kunnen leven in hun eigen huis. Denk hierbij aan bewegingssensoren en beveiligingsmiddelen, zoals alarmen, sloten en camera’s.
Ook is het mogelijk de gezondheid van ouderen te monitoren en managen. Vaak wordt dit type middelen toegepast na ontslag uit het ziekenhuis, bij een (levensbedreigende) chronische ziekte of wanneer medicijnen niet (volgens recept) in worden genomen. Het bewijs dat domotica de potentie bezit ouderen te ondersteunen bij het thuis oud worden neemt sinds 2005 toe. Zodoende heeft er in de afgelopen tien jaar een sterke groei plaatsgevonden in de ontwikkeling hiervan.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Privacy is vrijheid van interferentie of indringers, en het recht alleen gelaten te worden. Hiermee wordt erkend dat elk persoon een bestaansomgeving heeft die alleen dat individu toebehoort. Hier is hij of zij vrij van beperking, dwang en ongewenste observatie. Onder deze definitie van privacy vallen volgens de meeste mensen ook persoonlijke meningen, communicaties, informatie en gedrag achter gesloten deuren, mits deze niet leiden tot gevaar voor de gemeenschap.
Domotica kan de privacy van ouderen vergroten door de komst van zorgverleners in huis te verminderen, bescherming te geven tegen onnodig letsel en steun te bieden een onafhankelijk leven te leiden. Zodoende is het mogelijk persoonlijke gewoontes, routines en gevoelens van controle en zelfredzaamheid te behouden. En om daarnaast de toegang die anderen op deze dagelijks activiteiten hebben te controleren. Hiermee wordt het gevoel van thuis als plaats van persoonlijke controle, gezag en zelfredzaamheid vergroot.
Aan de andere kant heeft het (via het internet) delen van de informatie die door domotica verzameld wordt ook een keerzijde. Privacy kan geschonden worden wanneer domotica meer informatie onthult of kenbaar maakt dan de gebruiker wenselijk acht. Denk hierbij aan vraagstukken wat betreft het recht op toegang tot deze informatie, en het (beveiligd) verzenden en verwerken hiervan, maar ook het verminderde besef van (demente) ouderen wat betreft de aanwezigheid van domotica. Het (piekeren over het) verlies van privacy heeft een negatief effect op de relatie tussen ouderen en zorgverleners.
Zo zijn deze ouderen geneigd informatie achter te houden, misleidende informatie te geven of ervoor te kiezen helemaal geen gebruik meer te maken van het zorgsysteem. De relatie tussen domotica en privacy is zodoende tweeledig: de inzet van domotica kan de privacy van ouderen ten goede komen, maar juist ook riskeren. In de volgende artikelen in deze serie zal ingegaan worden op de meningen van ouderen en andere betrokken partijen wat betreft de impact van domotica op privacy en de bescherming van privacy in het kader van domotica.
Dit artikel is onderdeel van een serie.
Lees meer:
Deel 2 – Privacy van ouderen – de impact van domotica
Deel 3 – Privacy en domotica: eisen voor de ouderenzorg
Infographic – Privacy van ouderen bij de inzet van domotica
Bronnen – Bronnen 3Bplus artikelen privacy
