078-2034021 algemeen@3bplus.nl

Smart home-toepassingen

Telecare en telemedicine

Telecare is het aanbieden van zorg op afstand, waarbij de zorg en geruststelling wordt geboden die nodig is om mensen in hun eigen woning te laten wonen. De bekendste telecare-toepassing werkt middels een terminal in het huis van de gebruiker. Daarbij worden een luidspreker en microfoon aan de telefoon van de gebruiker bevestigd. Het derde onderdeel van deze toepassing is een draagbare knop, bijvoorbeeld om de nek of pols. Hiermee kan de gebruiker 24 uur per dag om hulp vragen. Als de gebruiker hulp nodig heeft, drukt hij op de knop. Hierna wordt hij bijgestaan door een professional in het telecare-centrum. Deze kan vervolgens zorgverleners, hulpdiensten of familie mobiliseren. In het centrum is een gebruikersprofiel aanwezig (locatie, gezondheidstoestand, contactgegevens van naasten). Hiermee kan de medewerker betere beslissingen nemen.

Telecare omvat vaak ook andere diensten zoals herinneringen voor afspraken en om medicatie in te nemen. De eerste telecare-systemen konden nog niet automatisch risicosituaties detecteren. Nieuwe systemen kunnen dat echter vaak wel. Denk hierbij ook aan alarmapparaten voor brand, gaslekkage en overstromingen. Het alarm wordt niet alleen gecommuniceerd naar de gebruiker; de activering van een van deze sensoren zorgt voor een oproep naar het telecare-centrum. Deze tweede generatie telecare-systemen omvatten vaak ook valdetectoren, die signaleren of iemand zit of ligt. Ten slotte worden in derde generatie systemen gebruikers- en omgevingsdata verzameld en gebruikt om beslissingen te nemen over risicosituaties. Dit gebeurt op basis van eerdere opgedane kennis en de levensstijl van de gebruiker. Deze gegevens kunnen op afstand worden geanalyseerd en voorgelegd worden aan professionals of familieleden van de gebruiker.

Telegeneeskunde wordt gedefinieerd als het gebruik van ICT voor het op afstand verschaffen van klinische diensten aan patiënten. Voorbeelden van telegeneeskunde zijn videobellen met zorgverleners, en diagnostiek en behandelingen op afstand. Telegeneeskunde is ook erg waardevol voor radiologie en neurochirurgie, waarbij specialisten beelden op afstand kunnen ontvangen en analyseren, en geen fysiek contact met de patiënt nodig hebben. Het doel van telecare en telemedicine is om op afstand medische en gespecialiseerde zorg (klinische diagnostiek, monitoring en medische behandeling) aan patiënten in hun huizen te bieden. De gebruiker thuis kan zijn vitale functies (dat wil zeggen bloeddruk, temperatuur en hartslag) meten en naar de professional sturen. De professional kan deze data verwerken en een diagnose naar de gebruiker sturen. Via videobellen is het mogelijk om in real-time visueel contact te hebben met de professional. Deze systemen kunnen ook detectie van gezondheidsrisico’s voor de gebruiker omvatten.

Monitoren woning

Een van de technologieën die vaak wordt toegepast in smart homes is monitoring. We bespreken monitoring van de woning en monitoring van de persoon.

Monitoring van de woning gebeurt met sensoren in de woning, bijvoorbeeld naast het bed, waardoor gesignaleerd wordt of iemand uit bed is gestapt of wellicht uit bed is gevallen. Wanneer de verlichting ook aangesloten wordt, kan er bijvoorbeeld automatisch een lamp aangaan in de slaapkamer. Bij mensen die gevaar lopen te vallen, kan ook valdetectie toegepast worden. We kunnen ook monitoren of mensen hun kamer of huis verlaten. Deze toepassing kan ook dusdanig ingesteld worden dat er alleen een melding gegeven wordt als er slechts één persoon in de kamer was en deze de kamer verlaat. Hierdoor veroorzaken naar binnen en buiten lopende zorgverleners geen valse meldingen. Ook kun je denken aan slimme matten naast het bed die een melding geven als iemand binnen 30 minuten nog niet terug is, aangezien een toiletbezoek daarmee niet aannemelijk lijkt. Deze soorten sensoren kunnen ook gecombineerd worden met camera’s of GPS. Hiermee kunnen mensen gemakkelijker weer terug gevonden worden. Dat is bijvoorbeeld van groot belang voor mensen met dementie die gaan dwalen. We spreken hierbij ook wel over geofencing: het trekken van een zone op een kaart, waarna er een melding volgt als de zone wordt overschreden. Er worden ook steeds meer echt slimme oplossingen ingezet. Deze gebruiken een combinatie van sensoren om iemands algemene beweging binnen een huis vast te leggen. Met voldoende ervaring kan de toepassing een model maken van iemands te verwachten gedrag en beweging. De toepassing kan vervolgens actief controleren op dit model. Als een afwijking wordt gedetecteerd kunnen zorgverleners worden gewaarschuwd. Bijvoorbeeld wanneer iemand plots langer in bed blijft liggen.

Awair helpt mensen gemakkelijker te ademen door de luchtkwaliteit te monitoren. Het apparaat meet chemicaliën, stof, temperatuur, luchtvochtigheid en koolstofmonoxide. Hieruit vloeit een score voort, evenals tips om de luchtkwaliteit te verbeteren. Het apparaat is ook te verbinden met andere slimme apparaten, zoals de thermostaat. Via Howz kunnen elektrische apparaten in de woning gemonitord worden, zoals verlichting, waterkokers en ovens. Dit slimme systeem leert met ervaring de dagelijkse routines van het gemonitorde huishouden kennen. Wanneer er af wordt geweken van deze routines, kan het systeem een melding naar een contactpersoon sturen. Sensara biedt een heel scala aan sensoren, die in het huis van de zorgbehoevende geplaatst worden, zoals bedsensoren en deursensoren voor de koelkast of keukenkasten. De toepassing kan ook de activiteiten van de patiënt monitoren om vervolgens trendbreuken te signaleren. Denk aan toegenomen toiletgebruik als indicatie van een blaasontsteking. Hiervan kan vervolgens een melding gestuurd worden naar zorgverleners.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

huis woning ouderen smart home slim huisautomatisering domotic

Monitoring patiënten

Niet alleen de omgeving van de inwoners van een smart home kan gemonitord worden, zij kunnen ook zelf gemonitord worden. Deze toepassingen verzamelen bijvoorbeeld gegevens over fysieke activiteiten, slaap en algehele gezondheid. Door goed en tijdig te monitoren kan een bezoek aan de spoedeisende hulp of het ziekenhuis soms zelfs afgewend worden. Omdat de gegevens rechtstreeks van de patiënt worden gemeten en voortdurend worden bijgewerkt, zijn de indicatoren van hogere kwaliteit dan die gemeld/opgemeten tijdens ziekenhuisbezoeken en geven ze een goed beeld van het klinische verloop van aandoeningen of ziekten.

Door informatie te verzamelen van draagbare apparatuur of lichaamssensoren creëert men ook meteen een goede basis voor gepersonaliseerde gezondheidszorg. Door specifieke gegevens van de persoon in samenhang te analyseren kan diens gezondheidstoestand in detail in kaart worden gebracht. Zo kunnen zorgverleners bepalen wat iemand nodig heeft en kan zorg op maat worden geleverd. Het biedt mensen ook de mogelijkheid om meer controle te nemen over hun eigen gezondheid door proactief te monitoren. Met de komst van monitoring op afstand, vooral wearables, is een toename te zien in het gezondheidsbewustzijn van de bevolking. Eigen metingen zullen naar verwachting met de bestaande zorg worden vervlochten, de zorg aanvullen en deels vervangen. Hierdoor kunnen zorg en hulp ook meteen meer onafhankelijk worden van tijd en plaats.

Monitoring vermindert ook de kosten van zorg, onder meer door verkeerde diagnoses en ziekenhuisopname te voorkomen. Regelmatige controles zijn niet langer nodig, omdat artsen patiëntinformatie in real-time kunnen volgen en dienovereenkomstig aanbevelingen kunnen doen. Dit zorgt voor minder druk op ziekenhuizen en meer flexibiliteit en vrijheid voor patiënten. Aangezien wearables eenvoudig te gebruiken zijn, kunnen patiënten zonder veel moeite hun dagelijkse gang gaan. Monitoring wordt vaak gebruikt bij patiënten die na een operatie thuis herstellen. Met deze toepassingen wordt de kans op heropname aanzienlijk vermindert, aangezien problemen tijdig worden gezien en gecorrigeerd. Monitoring is ook nuttig bij de zorg aan patiënten in afgelegen en slecht te bereiken gebieden. Dit maakt doktersbezoeken overbodig en helpt de levenskwaliteit van de patiënt te verbeteren, onder meer door hen het ongemak van reizen te besparen. Als een patiënt beperkte mobiliteit heeft of afhankelijk is van openbaar vervoer, kan dit een wereld van verschil betekenen.

Care Watch is een monitoringsysteem voor senioren verpakt in een horloge. Het horloge meet vitale functies als lichaamstemperatuur, hartslag en valbeweging. Als een grenswaarde wordt overschreden, slaat het horloge automatisch alarm. Naast de alarmfunctie kunnen er meldingen worden weergegeven, bijvoorbeeld wanneer het tijd is om medicijnen in te nemen. Via Livv kunnen hartfilmpjes van patiënten die lijden aan een hartritmestoornis voorgelegd worden aan hun zorgverleners. De filmpjes worden gewoon thuis gemaakt en vervolgens doorgestuurd, zodat zorgverleners direct advies kunnen geven. Google werkt aan een sensor die de cardiovasculaire gezondheid van een patiënt meet. Deze toepassing kan onder meer in een badkamerspiegel geplaatst worden. Een verandering in huidskleur kan bijvoorbeeld wijzen op een probleem, waarna aangeraden wordt de bloedtoevoer te laten controleren.

Zorgrobots

Een volgende smart home-toepassing die we uitlichten, zijn zorgrobots. Erg wijdverspreid is het gebruik van deze robots nog niet. Robotica is vaak nog geen onderdeel van het zorgproces. Toch zijn er al wel een aantal veelbelovende toepassingen te benoemen. Zoals eerder aangegeven wordt er ook een toename in het gebruik verwacht, zodat we graag een aantal robots en hun functies benoemen. De robot Zora wordt onder meer ingezet voor de activering van ouderen. De robot kan dansen, spelletjes spelen, voorlezen en bewegingsoefeningen doen. Robot Tessa kan op haar beurt communiceren. Zij kan een patiënt bijvoorbeeld vragen of deze al gegeten heeft. Afhankelijk van het antwoord stelt de robot een vervolgvraag. Er zijn ook robots die mensen hun medicijnen brengen en mensen herinneren aan afspraken.

Robots zijn er echter in allerlei soorten en maten. Neem de Lea, een robot-rollator. De camera’s van deze robot registreren obstakels en hoogteverschillen, zoals een muur. Als een muur gedetecteerd wordt, kan de rollator alleen nog maar achteruit bewegen, zodat de gebruiker nergens tegenaan kan botsen. Sensoren helpen de gebruiker om rechtop te blijven lopen. Mocht de gebruiker voorover gaan hangen, dan geeft Lea een waarschuwing. Lea is ook in staat om haar tempo aan te passen aan de gebruiker, is geschikt als hulp bij het opstaan uit stoel of bed, en kan in geval van nood beeldbellen met een zorgverlener. De robot helpt ten slotte ook bij te houden hoeveel de gebruiker beweegt en geeft oefeningen als er te weinig wordt bewogen. Ten slotte rijdt Lea automatisch naar een oplaadpunt als haar batterij bijna leeg is.

Een complete smart home

De echte potentie van een slimme woning ligt in het identificeren en dienen van de unieke gezondheidsbehoeften van elk individu dat in het huis woont. In de toekomst zal het echte slimme huis de volledige gezondheid en welzijn van alle bewoners volgen, waardoor een proactieve benadering van zorg mogelijk is. Een integratie van platformen voor gezondheid gerelateerde diensten met niet-gezondheid gerelateerde diensten zal de volgende stap zijn.

Als voorbeeld noemen we de interface van bPoint Caring. Persoonlijke gezondheidsgegevens, zoals bloeddruk, slaapduur en medicatiegebruik worden verzameld door wearables en andere sensoren. Deze data dient vervolgens als referentie voor gezondheidsevaluatie. Wanneer nieuwe data afwijkend is, kan het systeem direct een melding sturen naar een zorgverlener. In bPoint Caring kunnen gebruikers ook hun huis “bedienen”, waaronder verlichting en apparaten. Het systeem is bedoeld voor de gehele populatie, of in ieder geval voor iedereen die zijn gezondheid in de gaten wil houden, zonder een zorgverlener te hoeven bezoeken. bPoint Caring ondersteunt zodoende ook beeldbellen met artsen of apothekers. Om een complete smart home te realiseren kunnen we ook nog zorgrobots en Artificial Intelligence toevoegen. Door de data te analyseren met machine learning kan bijvoorbeeld zelfs worden bepaald of de gebruiker uitgedroogd is. Een robot kan hem of haar vervolgens een glas water komen brengen. Ook zouden we de gezichtsuitdrukking en stem van een persoon kunnen analyseren om te bepalen of hij neerslachtig is. De robot kan hier vervolgens op in springen door onder meer een zorgverlener te waarschuwen, een gesprek aan te gaan of de patiënt juist af te leiden.

Dit artikel is onderdeel van een serie.

Lees meer:

Wat zijn smart homes?
Waarom smart homes?
Implementatie van smart homes
Bronnen – 3Bplus artikelen smart homes

nl_NLNederlands