078-2034021 algemeen@3bplus.nl

Duurzaamheid: Zo maken we klimaatacie mogelijk

Hoe bewegen we mensen tot klimaatactie – deel 4

In de vorige artikelen gingen we in op factoren die klimaatveranderingscommunicatie zo effectief mogelijk maken. Klimaatveranderingscommunicatie moet, om te leiden tot actieve betrokkenheid, echter ook worden ondersteund door beleid, en economische en infrastructurele veranderingen die betrokkenheid en de realisatie van goede bedoelingen mogelijk maken. Klimaatactie mogelijk maken: de klimaatveranderingscommunicatie moet inspanningen omvatten waarmee motivatie om te veranderen verhoogd kan worden. En eveneens helpen de belemmeringen voor het realiseren hiervan weg te nemen.

Klimaatactie mogelijk maken – structurele mogelijkheden

Door te wijzen op persoonlijke, alsook sociale en milieuvoordelen kunnen individuen worden overgehaald om te bewegen naar koolstofarme alternatieven. Motivatie is verbonden met de beschikbaarheid en de aantrekkelijkheid van koolstofarme opties. Deze opties worden mogelijk gemaakt door structurele veranderingen, zoals in overheidsstructuren. Welke bereikt kunnen worden door te stemmen, lobbyen en protesteren. Ten tweede is er ruimte om systemen direct vorm te geven door betrokkenheid bij milieu-activisme op gemeenschapsniveau. Dergelijke initiatieven worden echter veelal beperkt door maatschappelijke instellingen. Verbeteringen moeten ontstaan uit een combinatie van begrip en motivatie binnen een gunstig structureel kader van voorziening en bestuur. Welke praktische mogelijkheden biedt voor koolstofarme sociale praktijken en individuele keuzes.

Zelfs het mensen met het grootste begrip, de diepste overtuiging, en de meest gepassioneerde motivatie om te handelen op de klimaatverandering moeten een breed scala aan structurele hindernissen overkomen. Welke hun verlangens en pogingen kunnen ondermijnen. Alleen communicatiecampagnes die worden begeleid door structurele (beleids)veranderingen die het voor individuen mogelijk maken hun ‘klimaatvriendelijk’ bedoelingen te realiseren, zullen leiden tot gedragsveranderingen.

Klimaatactie mogelijk maken – informatieve strategieën

Er kunnen twee typen interventiestrategieën worden onderscheiden. Informatieve strategieën zijn gericht de percepties, normen, kennis, attitudes en motivaties te veranderen die ten grondslag liggen aan gedrag. In tegenstelling zijn structurele strategieën gericht de omstandigheden te veranderen waaronder de gedragsrelevante besluiten worden gemaakt.

De relatieve effectiviteit van deze twee soorten interventiestrategieën is onderzocht voor specifiek milieugedrag, zoals huishoudelijke energieverbruik. Sommige informatieve strategieën, zoals het verstrekken van beschrijvende normen voor bepaalde gedragingen, zijn effectief als interventie. Zeker wanneer het gedrag handig te realiseren is, weinig kost (in termen van tijd, geld, moeite en sociale afkeuring), en weinig structurele beperkingen kent. Informatieve strategieën kunnen ook worden gebruikt om de publieke acceptatie te verhogen wanneer individuen gedwongen worden hun gedrag te veranderen.

Klimaatactie mogelijk maken – structurele strategieën

Structurele strategieën, zoals veranderingen wettelijke voorschriften, zijn het meest effectief wanneer externe factoren de uitvoering van de milieubewuste actie moeilijk of kostbaar maken. In dergelijke omstandigheden, is het veranderen van de kosten en baten in verband met gedragsalternatieven noodzakelijk om milieubewust gedrag gemakkelijker of aantrekkelijker te maken. Over het algemeen zijn beloningen hierbij effectiever, omdat deze meer positieve emoties en cognities scheppen. Helaas blijven de positieve effecten van beloningen alleen voortduren zolang de beloningsstructuur bestaat. En zijn zij alleen succesvol wanneer gedragsveranderingsdoelen geactiveerd worden en personen geholpen worden deze doelen te bereiken. Hetgeen vaak niet gebeurt wanneer beloningen de enige strategie vormen. De meest effectieve interventies worden afgestemd op het individu (of huishouden) en het specifieke gedrag, houden rekening met specifieke belemmeringen, en maken gebruik van een combinatie van strategieën. Aangezien milieubewust gedrag vaak te maken heeft met diverse barrières.

Klimaatactie mogelijk maken – katalysatorgedrag

In het algemeen zijn overheden terughoudend te reguleren op het gebied van klimaatverandering vanwege de angst voor de publieke terugslag en verlies van politieke steun. Zodoende is er interesse in methoden om levensstijlen een ‘duwtje’ in een gewenste richting te geven door middel van kosteneffectieve en maatschappelijk aanvaardbare benaderingen. Zonder daarbij gebruik te maken van gecentraliseerde bureaucratie of de soevereiniteit van de consument in gevaar te brengen.

Interesse gaat hierbij uit naar ‘katalysatorgedrag’. Het idee dat het oppakken van nieuw gedrag (zoals recycling) kan leiden tot ander milieuvriendelijk gedrag. De opvatting dat er een gemeenschappelijke motiverende kern is voor duurzaam gedrag is intuïtief aansprekend. Ook is er enige ondersteuning van dergelijke effecten in verband met klimaatgedrag. En zijn individuen vrij consistent binnen vergelijkbare categorieën van gedrag, zoals het kopen van biologisch voedsel en recycling.

Dit artikel is onderdeel van een serie.

Lees meer:

Deel 1 – Klimaatverandering – hoe zorgen we voor klimaatactie?
Deel 2 – Actie tegen klimaatverandering – het bewegen van mensen
Deel 3 – Klimaatveranderingscommunicatie – de aanpak van klimaatverandering
Infographic – Hoe zorgen we voor actie tegen klimaatverandering?
Bronnen – Bronnen 3Bplus artikelen klimaatverandering

nl_NLNederlands